ลักษณะทางธรรมชาติ
* เป็นไม้ผลอายุยืนหลายสิบปี ปลูกได้ทุกพื้นที่ ทุกภาค และทุกฤดูกาล เจริญเติบโตดีในพื้นที่ลักจืดลักเค็มหรือน้ำทะเลขึ้นถึง ชอบดินเหนียวมีอินทรีย์วัตถุมากหรือพื้นที่น้ำไหลทรายมูล
* มีการเจริญเติบโตทางลำต้นช้ามาก ต้นที่อยู่ริมน้ำเมื่ออายุต้นมากหรือโตขึ้นส่วนลำต้นจะโน้มลงติดพื้นดินแล้วชูส่วนยอดขึ้น ถ้ามีการจัดลำต้นให้ขึ้นตรงอยู่เสมอตั้งแต่เล็กก็จะเห็นลำต้นตั้งขึ้นเหมือนต้นมะพร้าว ซึ่งลำต้นที่ตั้งตรงดีนี้จะให้ผลผลิตดกและดีกว่าต้นเอนนอนลงติดพื้นดิน
* ส่วนลำต้นอยู่ในดิน ส่วนใบจะอยู่เหนือพื้นดิน ต้นที่สมบูรณ์มากส่วนเหนือพื้นดินอาจสูงได้ถึง 9-10 ม. จนเป็นพุ่มขนาดใหญ่
* ใบจากใบทำหลังคา และมวนบุหรี่สูบได้
* จั่นหรือก้านดอกช่วงที่ยังเป็นดอก (ยังไม่เป็นผล) สามารถบีบเอาน้ำหวานออกมาได้เหมือนมะพร้าวหรือตาล และน้ำหวานที่ได้นำมาทำน้ำส้มสายชู น้ำตาล น้ำตาลเมา หรือทำแอลกอฮอร์ได้ เคยมีผู้ริเริ่มส่งเสริมการปลูกจากเพื่อนำมาแปรรูปเป็นแอลกอฮอร์ (เอทานอล)
* ดอกที่ออกใหม่ๆอยู่ที่โคนต้น ใช้รับประทานได้ รสช่าติเหมือนจาวมะพร้าว
* ส่วนผลเรียกว่า “ลูกจาก” นำมาเชื่อมรับประทานกับไอสกริม รสชาติอร่อยกว่า “ลูกชิด” จากต้นชิดในเขตภาคเหนือ
* ช่วงก่อนเข้าหน้าหนาว (ฝนต่อหนาว) และช่วงหน้าแล้งต้องให้น้ำทุกวันหรือวันเว้นวันพร้อมกับให้ยิบซั่มธรรมชาติ กระดูกป่นหรือกากน้ำปลา ปุ๋ยคอก จะช่วยให้หน้าแล้งปีถัดไปจะมีผลไม่ขาดคอ
* ลักษณะทั่วไปเหมือนมะพร้าว
สายพันธุ์
มีสายพันธุ์เดียว คือ พันธุ์พื้นเมือง
การขยายพันธุ์
เพาะเมล็ด. แยกหน่อ (ดีที่สุด)
ระยะปลูก
- ระยะปกติ 6 X 6 ม.หรือ 6 X 8 ม.
- ระยะชิด 4 X 4 ม.หรือ 4 X 6 ม.
เตรียมดินและอินทรีย์วัตถุ
- ใส่ปุ๋ยคอก (มูลวัวเนื้อ/นม + มูลไก่ไข่/เนื้อ/นกกระทา...แห้งเก่าข้ามปี)ปีละ 2 ครั้ง
- ให้ยิบซั่มธรรมชาติ ปีละ 2 ครั้ง
- ให้กระดูกป่น ปีละ 1 ครั้ง
- ให้ขี้แดดนาเกลือ ปีละ 2 ครั้ง
- คลุมโคนต้นด้วยเศษพืชแห้งหนาๆเต็มพื้นที่บริเวณทรงพุ่มล้ำออกไปถึงนอกเขตทรงพุ่ม
- ให้ปุ๋ยน้ำชีวภาพระเบิดเถิดเทิงหรือจุลินทรีย์ 1-2 เดือน/ครั้ง
หมายเหตุ :
- การฝังซากสัตว์ เช่น หอยเชอรี่ ปลาสด เป็นชิ้นเท่าลูกมะนาวหรือบดละเอียด ที่ชายเขตทรงพุ่ม 4-5 หลุม/ต้นทรงพุ่ม 3-5 ม. ฝังปีเว้นปี เพื่อให้ต้นมีสารอาหารกินตลอด 24 ชม. ต่อเนื่องหลายๆปีจะทำให้ต้นมีความสมบูรณ์สูงพร้อมต่อการบำรุงทุกขั้นตอน
- ให้ปุ๋ยน้ำชีวภาพ (ทางใบ-ทางราก) บ่อยเกินไปจะทำให้ต้นหยุดการเจริญเติบโต ไม่แตกใบอ่อน ผลหยุดขยายขนาดแล้วกลายเป็นผลแก่ การให้ทางใบอาจเป็นแหล่งอาศัยและแพร่ระบาดของเชื้อราได้
ขั้นตอนการปฏิบัติบำรุงต่อจาก
1.ระยะกล้า - ยังไม่ให้ผลผลิต
ทางใบ :
- ให้น้ำ 100 ล.+ ธาตุรอง/ธาตุเสริม 100 ซีซี.+ สารสกัดสมุนไพร 250 ซีซี.ฉีดพ่นพอเปียกใบ ทุก 10-15 วัน
- ฉีดพ่นสารสกัดสมุนไพร ทุก 2-3 วัน
ทางราก :
- ให้น้ำหมักชีวภาพระเบิดเถิดเทิง 25-7-7(2-4 กก.)/3 เดือน/ไร่ ด้วยการละลายน้ำรดโคนต้น
- ให้น้ำเปล่าปกติ ทุก 2-3 วัน
2.ระยะต้นโตให้ผลผลิตแล้ว
ทางใบ :
- ในรอบ 20-30 วัน ให้น้ำ 100 ล.+ 0-42-56(400 กรัม) + ธาตุรอง/ธาตุเสริม 100 ซีซี.+ แคลเซียม โบรอน 100 ซีซี.+ สารสกัดสมุนไพร 250 ซีซี. 1 ครั้งกับให้น้ำ 100 ล.+ ฮอร์โมนไข่ 100 ซีซี.+ สารสกัดสมุนไพร 250 ซีซี. อีก 1 ครั้ง ฉีดพ่นพอเปียกใบ
- ฉีดพ่นสารสกัดสมุนไพร ทุก 2-3 วัน
ทางราก :
- ให้น้ำหมักชีวภาพระเบิดเถิดเทิง + 8-24-24 สลับกับ 21-7-14(1-2 กก.)/เดือน/ไร่ ด้วยการละลายน้ำรดโคนต้น
- ให้น้ำเปล่าปกติ ทุก 2-3 วัน
3.บำรุง “ดอก + ผล” หลายรุ่น
ทางใบ :
สูตร 1 .... ให้น้ำ 100 ล.+ ธาตุรอง/ธาตุเสริม 100 ซีซี.+ ฮอร์โมนสมส่วน 100 ซีซี.+ เอ็นเอเอ.100 ซีซี.+ ฮอร์โมนไข่ 100 ซีซี.+ สารสกัดสมุนไพร 250 ซีซี.
สูตร 2 ..... ให้น้ำ 100 ล.+ 0-42-56(200-250 กรัม)+ ธาตุรอง/ธาตุเสริม 100 ซีซี.+ ฮอร์โมนสมส่วน 100 ซีซี.+ ฮอร์โมนไข่ 50 ซีซี.+ สารสกัดสมุนไพร 250 ซีซี.
เลือกให้สูตรใดสูตรหนึ่งหรือให้ทั้ง 2 สูตรแบบสลับครั้งกัน โดยการฉีดพ่นให้โชกทั้งใต้ใบบนใบลงถึงพื้น ทุก 20-30 วัน
- ฉีดพ่นสารสกัดสมุนไพร ทุก 2-3 วัน
ทางราก :
- ให้น้ำหมักชีวภาพระเบิดเถิดเทิง + 8-24-24 สลับกับ 21-7-14(1/2-1 กก.)/ต้น/3 เดือน
- ให้น้ำเปล่าทุก 2-3 วัน
หมายเหตุ :
- ให้ฮอร์โมนไข่. ฮอร์โมน เอ็นเอเอ. 1-2 เดือนต่อครั้ง
- ถ้าติดผลดกมากควรให้ “ฮอร์โมนน้ำดำ” 2-3 เดือน/ครั้ง โดยแบ่งให้ตลอดระยะเวลาที่มีผลผลิตอยู่บนต้นจะช่วยให้ต้นไม่โทรมเนื่องจากแบกภาระเลี้ยงผลจำนวนมากบนต้น